ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ

Ράτρη, Τ., Χάουελς, Μ. & Σίγκλερ, Ι. (2002) Παιδιά και Αλκοόλ. Χούνος, Ν.  (Μτφρ.). Σφυρή, Ε. (ε.ε.). Αθήνα: Ερμιόνη.
Πληροφορίες: Το βιβλίο αυτό ευαισθητοποιεί τα παιδιά, με τρόπο ευχάριστο και διδακτικό, για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη χρήση αλκοόλ. Τα διδάσκει να αποφεύγουν τις προκλήσεις και τα εξοπλίζει με χρήσιμες γνώσεις.

Δασκαλοπούλου, Μ., Καραβέλη, Κ. & Τσιμπουκλή, Α. (Επιμ.). (2000). Εκπαιδευτικό υλικό: «Εκπαιδεύοντας τον Ίκαρο». Θεσσαλονίκη: Σχήμα & Χρώμα.
Πληροφορίες: Πρόκειται για μετάφραση και προσαρμογή της έκδοσης «Drug Education for Young Offenders» του βρετανικού οργανισμού TACADE. Αφορά στην εκπαίδευση νέων με παραβατική συμπεριφορά για την αντιμετώπιση της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών. Αυτό το βοήθημα βασίζεται στην υπόθεση ότι οι επιμελητές ανηλίκων μπορούν να εργαστούν με χρήστες ουσιών. Προσπαθεί να στηρίξει τη δουλειά τους και τη δουλειά των οργανισμών για τα ναρκωτικά, ώστε να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες στους νέους με παραβατική συμπεριφορά που κάνουν χρήση ουσιών.

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ (Ο.ΚΑ.ΝΑ.)

Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Ν. Θεσσαλονίκης (ΕΛΠΙΔΑ, Δίκτυο ΑΛΦΑ, ΠΥΞΙΔΑ και ΣΕΙΡΙΟΣ), Ν. Ροδόπης (ΟΡΦΕΑΣ) και Ν. Ξάνθης (ΕΚΦΡΑΣΗ), Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΠΙΨΥ-ΕΚΤΕΠΝ), 4^η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας και Θράκης και το ΑΝΘ «Θεαγένειο». (2015). Πρόγραμμα για την πρόληψη του καπνίσματος σε μαθητές Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης: «Κάπνισμα; Όχι εμείς!». Ο.ΚΑ.ΝΑ.: Θεσσαλονίκη.
Πληροφορίες: Κύριος σκοπός του εκπαιδευτικού υλικού είναι η πρόληψη του καπνίσματος σε μαθητές Δημοτικού Σχολείου. Οι επιμέρους στόχοι αφορούν: α) στην παροχή έγκυρης και αξιόπιστης γνώσης σε σχέση με τις συνέπειες του καπνίσματος, κυρίως τις βραχυπρόθεσμες, που μπορούν να γίνουν αντιληπτές και κατανοητές από τα παιδιά, β) στην αναγνώριση των αρνητικών προτύπων (οικογένεια, ΜΜΕ, παρέα), που επηρεάζουν τη στάση και τις αντιλήψεις μας για το κάπνισμα, γ) στην ανάπτυξη αποτελεσματικών τρόπων έκφρασης της προσωπικής γνώμης και τρόπων να λέμε όχι σε ότι δε συμφωνούμε χωρίς να βλάπτουμε τους υπόλοιπους, δ) στην καλλιέργεια μιας στάσης φροντίδας του εαυτού και αυτοεκτίμησης και ε) στην συνειδητοποίηση των ενηλίκων για την επιρροή που ασκούν ως μοντέλα στην ανάπτυξη εξαρτητικών συμπεριφορών από μέρους των παιδιών.

Εγχειρίδιο για την πρόληψη της ουσιοεξάρτησης. Κατευθυντήριες γραμμές και σχεδιασμός παρεμβάσεων. (2011). Αθήνα: ΕΠΙΨΥ-  ΕΚΤΕΠΝ- ΟΚΑΝΑ.
Πληροφορίες: Το εγχειρίδιο αυτό περιλαμβάνει βασικές έννοιες και ορισμούς, τεκμηριωμένο υλικό, όπως αυτό έχει προκύψει από σχετικές επιστημονικές μελέτες. Φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα εργαλείο για τους επαγγελματίες και ευρύτερα για όσους εμπλέκονται στην πρόληψη της ουσιοεξάρτησης. Απώτερος στόχος είναι η παροχή υποστήριξης και η προώθηση της επιστημονικής θεμελίωσης των παρεμβάσεων στον τομέα αυτό. Ο σχεδιασμός, η εφαρμογή, η αξιολόγηση των παρεμβάσεων σε επίπεδο πρακτικής, αλλά και η στήριξη και οι επιλογές σε επίπεδο χάραξης πολιτικής δεν περιορίζονται σε απόψεις και διάφορες οπτικές. Βασίζεται κυρίως στο υλικό του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA).

Κέντρο Πρόληψης «ΠΥΞΙΔΑ». (2007). Η πρόληψη στα σχολεία μας αφορά. Οδηγός για την επιτυχή εφαρμογή ολοκληρωμένων προγραμμάτων πρόληψης της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών στα σχολεία. Τορίνο: EU-DAP. Θεσσαλονίκη.
Πληροφορίες: Ο οδηγός αυτός αναφέρεται στα προγράμματα πρόληψης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, τα οποία έχουν καλύτερα αποτελέσματα από άλλα αντίστοιχα προγράμματα. Προσπαθεί να μεταφέρει με συνοπτικό τρόπο όλα όσα γνωρίζουμε για την επιτυχή εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης στα σχολεία. Είναι ένας πρακτικός οδηγός για την εφαρμογή των προγραμμάτων αυτών.
Διαθέσιμο [εδώ]

Κέντρο Πρόληψης της εξάρτησης από ναρκωτικά και προαγωγή της Υγείας «ΠΥΞΙΔΑ». (2007). Πρόγραμμα της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών στα σχολεία: «Ξέρω τι ζητάω». Τορίνο: European Drug Abuse Prevention Trial (EU-DAP). Θεσσαλονίκη.
Πληροφορίες: Πρόκειται για ένα αναλυτικό εγχειρίδιο εφαρμογής του προγράμματος στους μαθητές που δίνεται στους εκπαιδευτικούς. Δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να εργαστούν ατομικά και σε μικρές ομάδες κατά τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος στην τάξη. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα δώδεκα συναντήσεων, που μπορεί να εφαρμοστεί σε μαθητές γυμνασίου, από εκπαιδευτικούς που έχουν καταρτιστεί στα προβλεπόμενα εκπαιδευτικά – βιωματικά σεμινάρια. Το πρόγραμμα «Ξέρω τι ζητάω» αποσκοπεί στην πρόληψη της χρήσης καπνού, ναρκωτικών και αλκοόλ. Σύμφωνα με την καινοτόμο ευρωπαϊκή μελέτη, η εφαρμογή του προγράμματος σε μαθητές μειώνει κατά 25-30% τις πιθανότητές τους, όσον αφορά στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών.
Περιλαμβάνει: 1. Βιβλίο Εκπαιδευτικού, 2. Τετράδιο για τους μαθητές, 3. Κάρτες – παιχνίδι γνώσεων για μαθητές πληροφόρησης για τις εξαρτησιογόνες ουσίες
Διαθέσιμα [εδώ]

Κέντρο Πρόληψης Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Ανατολικής Θεσσαλονίκης «ΕΛΠΙΔΑ». (2015). Παιχνίδια και Διαδίκτυο : Πρόληψη των κινδύνων χρήσης. Θεσσαλονίκη.
Πληροφορίες: Το πρόγραμμα μπορεί να εφαρμοστεί σε μαθητές Δ’, Ε΄και ΣΤ΄τάξης. Κύριος σκοπός του εκπαιδευτικού υλικού είναι η πρόληψη των κινδύνων χρήσης ηλεκτρονικών παιχνιδιών και διαδικτύου. Επιπλέον, οι δραστηριότητες του υλικού φροντίζουν για την ανάπτυξη κοινωνικών και προσωπικών δεξιοτήτων των μαθητών, που θα τους προστατεύσουν από την επιβλαβή χρήση παιχνιδιών και διαδικτύου και εμπεριέχουν την αποσαφήνιση βασικών αρχών του διαδικτύου και της χρήσης ψηφιακών παιχνιδιών. Το εκπαιδευτικό υλικό αξιοποιεί τη βιωματική μάθηση και τις ενεργητικές τεχνικές μάθησης, προκειμένου οι μαθητές να διαμορφώσουν μια κοινή εμπειρία που δύναται να οδηγήσει σε δράσεις προς την κατεύθυνση κοινωνικών αλλαγών στο σχολικό περιβάλλον.

Κέντρο εκπαίδευσης για την Πρόληψη της Χρήσης Ναρκωτικών και την Προαγωγή της Υγείας. (1997). Μπορεί να αφορά και το δικό μας παιδί. Αθήνα: Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.- Ο.Κ.Α.ΝΑ.
Πληροφορίες: Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια προσπάθεια να απαντήσουμε στα κυριότερα ερωτήματα (πόσο κινδυνεύουν τα παιδιά μας; τι μπορούμε να κάνουμε για να τα προστατεύσουμε;), που απασχολούν τους γονείς σε ό,τι αφορά τη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως σύμπτωμα. Το μήνυμα πίσω από το σύμπτωμα είναι ότι υπάρχει ένας έφηβος που αντιμετωπίζει δυσκολίες. Θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν τις δυσκολίες και τα προβλήματα τις εφηβείας και στη συνέχεια να προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τις αιτίες που δύναται να οδηγήσουν κάποιον στη χρήση ουσιών. Στα πλαίσια του βιβλίου υπάρχουν προτεινόμενες ερωτήσεις και απαντήσεις, που θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση των παραγόντων/ αιτιών που οδηγούν στην ουσιοεξάρτηση.

Κέντρο Εκπαίδευσης για την Πρόληψη της Χρήσης Ναρκωτικών και την Προαγωγή της Υγείας. (1996). Επικοινωνία στην Οικογένεια: Σεμινάριο για γονείς. Αθήνα: Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.- Ο.Κ.Α.Ν.Α.
Πληροφορίες: Μέσα από την πολυετή εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης στα σχολεία έγινε φανερό ότι τέτοιου είδους παρεμβάσεις δε μπορούν να είναι ολοκληρωμένες παρά μόνο εάν ταυτόχρονα υποστηρίζονται από τη συμμετοχή των γονιών. Η έκδοση του συγκεκριμένου υλικού αφορά τους επαγγελματίες του χώρου της ψυχικής υγείας είτε για να πλαισιώσει παρεμβάσεις πρωτογενούς πρόληψης στην κοινότητα είτε για να απαντήσει στα γενικότερα ερωτήματα των γονιών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τα παιδιά τους. Μέσα από το υλικό προτείνονται 13 δίωρες συνεδρίες. Οι συνεδρίες παρουσιάζουν μια αλληλουχία θεμάτων. Επικεντρώνονται στην πολυσημία του όρου «εξάρτηση», την επεξεργασία των εξαρτητικών αναγκών και επικοινωνίας και, τέλος, στις ανάγκες των παιδιών και των γονέων και πώς αυτές σχετίζονται με την αυτοεκτίμηση και με τα συναισθήματα που δημιουργούνται στις σχέσεις μέσα στην οικογένεια. Έτσι, αναδεικνύονται οι αιτίες συνηθισμένων συγκρούσεων μέσα στην οικογένεια και γίνεται εμφανής η επιρροή που το οικογενειακό κλίμα ασκεί στο παιδί.

Εκπαιδευτικό Υλικό Αγωγής Υγείας. Εγχειρίδιο για τον Εκπαιδευτικό: «Στηρίζομαι στα πόδια μου». (1996). Αθήνα: Ε.Π.Ι.Ψ.Υ. – Ο.ΚΑ.ΝΑ.
Πληροφορίες: Πρόκειται ουσιαστικά για εκπαιδευτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει υλικό κατάλληλο για μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στοχεύει στην πρόληψη της χρήσης ουσιών, υιοθετώντας στοιχεία και από τα τρία βασικά μοντέλα (το γνωστικό, το συναισθηματικό, το ψυχοκοινωνικό), που συνιστούν το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια προγράμματα πρόληψης ουσιοεξαρτητικών συμπεριφορών. Το πρόγραμμα επικεντρώνεται στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και των κοινωνικών δεξιοτήτων και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των μαθητών. Έτσι, οι μαθητές αποκτούν τις απαραίτητες ικανότητες, που θα τους επιτρέψουν να λαμβάνουν υπεύθυνες και τεκμηριωμένες αποφάσεις σε θέματα που σχετίζονται με την υγεία τους. Η υιοθέτηση αυτής της προσέγγισης, σε συνδυασμό με τη χρησιμοποίηση μεθόδων ενεργητικής μάθησης για την εφαρμογή του υλικού, διαφοροποιεί το ρόλο του εκπαιδευτικού στην τάξη και διευκολύνει την ανάπτυξη θετικών διαπροσωπικών σχέσεων στο σχολικό πλαίσιο.
Περιλαμβάνει: 6 θεματικές ενότητες (βιβλία): 1. Συναισθήματα, 2. Ταυτότητα και αυτοεκτίμηση, 3. Κατανόηση επιρροών, 4. Αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, 5. Λήψη αποφάσεων, 6. Εγχειρίδιο για τον εκπαιδευτικό στο οποίο αναφέρονται οι στόχοι και οι μέθοδοι εφαρμογής του προγράμματος. Συμπληρωματικά βιβλία (βοηθητικό υλικό για την επεξεργασία των ασκήσεων): 1. Κάρτες περιπτώσεων – κάρτες με δραστηριότητες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι δάσκαλοι με τα παιδιά. Οι δραστηριότητες αυτές βασίζονται στην ομαδική δουλειά και στην συνεργατική μάθηση. 2. Φυλλάδια μαθητών.

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΚΕΝΤΡΟΥ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ (ΚΕ.Θ.Ε.Α.)

Δασκαλοπούλου, Μ., Καραβέλη, Κ. & Τσιμπουκλή, Α. (Επιμ.). (2000). Εκπαιδευτικό υλικό: «Εκπαιδεύοντας τον Ίκαρο». Θεσσαλονίκη: Σχήμα & Χρώμα.
Πληροφορίες: Πρόκειται για μετάφραση και προσαρμογή της έκδοσης «Drug Education for Young Offenders» του βρετανικού οργανισμού TACADE. Αφορά στην εκπαίδευση νέων με παραβατική συμπεριφορά για την αντιμετώπιση της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών. Αυτό το βοήθημα βασίζεται στην υπόθεση ότι οι επιμελητές ανηλίκων μπορούν να εργαστούν με χρήστες ουσιών. Προσπαθεί να στηρίξει τη δουλειά τους και τη δουλειά των οργανισμών για τα ναρκωτικά, ώστε να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες στους νέους με παραβατική συμπεριφορά που κάνουν χρήση ουσιών.

Luciano, Μ. (1994). Ο κήπος με τις 11 γάτες. ΚΕ.Θ.Ε.Α. Κωνσταντινίδου, Μ. (Μτφρ.) Θεσσαλονίκη: Σχήμα & Χρώμα.
Πληροφορίες: Το παραμύθι αυτό, μέσα από δώδεκα συμβολικά επεισόδια, αποσκοπεί να απομακρύνει τα παιδί από τον κίνδυνο χρήσης των ναρκωτικών. Τα θέματα των επεισοδίων συνδέονται με ισάριθμες «εμπειρίες», που η ψυχολογική έρευνα έχει διαπιστώσει ότι στηρίζουν την παρόρμηση του ατόμου προς τα ναρκωτικά: την περιέργεια, την ικανοποίηση και τη χαρά, το φόβο, την έπαρση, τα συναισθήματα εγκατάλειψης και κοινωνικού αποκλεισμού, την πίεση της ομάδας, την αλληλεγγύη, την απερίσκεπτη βιασύνη, την γοητεία του καινούριου και την αυταπάτη. Επίσης, στο παραμύθι συμπεριλαμβάνεται ένα αναλυτικό εγχειρίδιο για τους εκπαιδευτικούς που προτείνει ιδέες για προφορική, γραπτή και θεατρική έκφραση.